De website en het Telegram-kanaal van ‘datalekforum’ BreachForums zijn door de FBI in beslag genomen. Op het forum werden al jaren lang gestolen databases aangeboden met miljarden gestolen persoonsgegevens. Beheerder ‘Pompompurin’, begin 2023 opgepakt, is inmiddels veroordeeld tot twintig jaar. Maar BreachForums ging met een nieuwe beheerder en een nieuw domeinen gewoon verder. Recent werd nog data aangeboden die bij Europol gestolen was.
Walkietalkie-app in korte tijd razend populair
Razend populair, met ruim een miljoen downloads, is sinds een paar weken de ‘walkietalkie-app’ ten ten – met kleine letters. Met de app – inloggen kan met Google, TikTok of e-mail – kun je vrienden toevoegen en daarmee praten door een knop ingedrukt te houden. Voordeel is dat jongeren weer eens met elkaar práten en niet snappen of appen, nadeel is natuurlijk je privacy. Wie de app installeert, moet expliciet toestemming geven tot alle contacten. Alles wat je uploadt kan door de makers worden gekopieerd, gereproduceerd, openbaar gemaakt, verkocht, uitgezonden, opgeslagen etcetera. Kinderen zeggen de app vooral te waarderen door het gemak. ‘Bij Whatsapp moet je moeilijk doen en hier kun je gewoon op een knop drukken’. Deskundigen raden het gebruik echter af. Ten ten is ‘helemaal niet veilig‘, waarschuwde cyberdeskundige Eward Driehuis deze week in het Jeugdjournaal.
België: Politie brengt “TikTok-geit” naar kinderboerderij
Een TikTok-geit? We kijken nergens meer van op. De Belgische politie heeft in Merksem een dwerggeit weggehaald bij zijn eigenaar. Die hield het beestje, Couscous genaamd, ‘alleen maar voor de likes’. Couscous speelde in allerlei TikTok-filmpjes maar werd volgens de politie niet of nauwelijks verzorgd. Na een tip van een buurtbewoner kwam de politie in actie. De eigenaar deed vrijwillig afstand van de geit en kreeg een proces-verbaal.
Celstraf voor witwassen miljarden dollars aan cryptovaluta
De rechtbank Oost-Brabant heeft een Rus (31, uit Amstelveen) tot vijf jaar en vier maanden celstraf veroordeeld voor het ontwikkelen en onderhouden van de softwaretool Tornado Cash. Met die tool werd, tussen 2019 en 2022, meer dan twee miljard dollar witgewassen. Tornado Cash werkte met zogenaamde pools: ‘verzamelbakjes’ die stortingen van cryptovaluta vanaf het ene walletadres accepteren en opnames via een ander walletadres mogelijk maken. Daardoor wordt het transactiespoor op de zogeheten blockchain verbroken en wordt de herkomst van de cryptovaluta verhuld. Onduidelijk is dan wie de daadwerkelijke eigenaar is, waar de cryptovaluta naartoe wordt verplaatst en wie de cryptovaluta voorhanden heeft. De cryptovaluta was afkomstig van minimaal 36 verschillende digitale diefstallen – in gewoon Nederlands gewoon hacks. Volgens de rechtbank legde de verdachte met Tornado Cash ‘een sluiproute’ aan voor het financieren van misdrijven en terrorisme. ‘Onder het mom van een ideologie trok hij zich niets aan van wet- en regelgeving’. De verdachte kan verder fluiten naar zijn inbeslaggenomen Porsche en naar 1,9 miljoen euro aan onder meer cryptovaluta.
Vrouwelijke politici vaker slachtoffer van online agressie en geweld
Vrouwelijke politici bij gemeentes, provincies en waterschappen zijn vaker slachtoffer van online agressie en geweld dan hun mannelijke collega’s, zo blijkt uit onderzoek van kennisinstituut Atria en Ipsos I&O. Vrouwen ervaren ook meer gevolgen in hun gedrag, functioneren en gebruik van sociale media. Volgens het onderzoek kreeg 47% van de vrouwen in decentraal bestuur het afgelopen jaar te maken met online agressie of geweld, tegen 36% van hun mannelijke collega’s. 31% van de vrouwen kende zelfs minimaal drie online incidenten (tegen 22% van de mannen). Voor 35% van de vrouwen is de agressie ook van invloed op hun socialemediagebruik. Een op de tien vrouwelijke politici zegt te hebben overwogen te stoppen met het politieke werk.
Digitale spionage nu ook strafbaar
Met een aanpassing van het Wetboek van Strafrecht zijn meer vormen van spionage strafbaar gesteld. Het gaat om ‘nieuwere’ vormen van spionage, zoals digitale spionage en ‘diasporaspionage’. Daarmee moet ‘de nationale veiligheid, de veiligheid van personen, vitale infrastructuur en hoogwaardige technologieën’ beter beschermd worden. De NCTV geeft aanvallen met ‘remote access trojans’ als voorbeeld, om daarmee bedrijfsgevoelige informatie te stelen. Bij het lekken van bedrijfsgeheimen kon het OM voorheen alleen een vervolging starten als het bedrijf besloot een klacht bij hen neer te leggen. Nu kan het OM ook zelf besluiten om te vervolgen als de spionageactiviteit uitgevoerd wordt voor een ander land. Op spionage voor een buitenlandse overheid komt maximaal acht jaar celstraf te staan, in uitzonderlijke situaties zelfs twaalf jaar. Vanwege de opkomst van digitale spionage kunnen ook computermisdrijven zwaarder bestraft worden als ze begaan zijn voor een buitenlandse overheid en schade kunnen toebrengen aan de nationale veiligheid.
“Pedojager” moet terug naar gevangenis
Een Belgische ‘pedojager’ (25, uit Antwerpen) is door de rechtbank veroordeeld tot vijf jaar cel, deels met uitstel. De verdachte wilde, samen met twee broers, ‘pedofielen een lesje leren’. Maar feitelijk zette hij minderjarigen aan tot het sturen van seksueel getinte foto’s en filmpjes. Hij deed dat als ‘Sarah Peeters’, zogenaamd 14. Begin 2023 werden verdachte en broers opgepakt nadat ze een man hadden vastgebonden, mishandeld en beroofd. Het slachtoffer deed aangifte. Volgens het Parket wilden de drie ‘pedo’s ontmaskeren’. Het slachtoffer dat aangifte deed, bleek ook niet de enige die werd beroofd – en gefilmd. Op de telefoon van de hoofdverdachte bleek dat hij zelf ook minderjarigen benaderde en afperste. Dat gaf hem ‘een machtsgevoel’, vond de aanklager. ‘Wat begon met iets doen aan misbruik, eindigde met geldgewin en machtsgevoel’. De medeverdachten (23 en 28) werden veroordeeld tot 240 uur werkstraf.
Man beroofd na Marktplaats-advertentie
In Tilburg-Noord is een man beroofd van zijn mobiele telefoon die hij te koop had aangeboden op Marktplaats. Toen een jongen interesse toonde, werd een verkoopafspraak gemaakt, bij de woning van het slachtoffer. Maar de ‘koper’ trok de telefoon uit de handen van het slachtoffer en ging er vandoor. Het slachtoffer heeft aangifte gedaan, de politie zoekt getuigen.
Celstraf voor beroving bij nepdate
De rechtbank Noord-Holland heeft een man (25) veroordeeld tot achttien maanden celstraf (waarvan zes voorwaardelijk) en het betalen van zeven mille schadevergoeding. De verdachte had, oktober 2023, via een datingapp een man naar Hoorn gelokt en hem beroofd. Het slachtoffer werd bij het NS-station opgepikt en daarna meegenomen naar een afgelegen parkeerplaats langs de A7 bij Berkhout. Daar stonden zeven mededaders te wachten. Twee van hen sloegen en schopten het slachtoffer dat zelfs een touw om zijn nek kreeg. De verdachten vluchtten met telefoon, rugzak, meerdere pin- en bankpassen en een id-bewijs van het slachtoffer die uiteindelijk wist te ontkomen. Volgens de verdachte was het slachtoffer speciaal uitgekozen omdat hij op de datingapp afspraken maakte met andere mannen. De verdachte moet verder naar ambulante behandeling, begeleid wonen en een dagbesteding vinden. Hij kreeg ook een contactverbod met het slachtoffer.
ACM legt Fortnite boete op
Een link met jeugdcriminaliteit – tieners hebben altijd geld nodig! – zou kunnen zijn dat gamefabrikanten kinderen ‘onder druk zetten’ om digitale aankopen te doen in hun spellen. In dat verhaal past wellicht de boete die de Autoriteit Consument & Markt aan spelmaker Epic Games, bekend van Fortnite, deze week heeft opgelegd voor ‘oneerlijke handelspraktijken’. Veel jonge Fortnite-spelers ervaren op meerdere manieren druk om aankopen te doen, aldus de ACM. Is het niet om een hoger level te bereiken, dan wel op een bepaald karakter te upgraden, bijvoorbeeld met kleding of accessoires. Epic Games speelt met teksten als ‘Get it now’ of ‘Buy now’ in de zogeheten Item Shop sterk in op kwetsbaarheden van kinderen. Daarbij werden ook timers gebruikt die het risico op fomo – fear of missing out – vergroten. De ACM heeft behalve de boete (1.125.000 euro) ook een aanwijzing opgelegd: Epic Games moet vóór 10 juni as. de Item Shop hebben aangepast.
Inbraak bij online Europol-platform voor politie-experts
Bij een cyberaanval op het Europol Platform for Experts (EPE) is geen operationele data buitgemaakt, meldt Europol. Het gesloten platform, waarop politie-experts en opsporingsdiensten hun ‘kennis, best practices en niet-persoonlijke data over misdrijven’ delen, werd begin mei op vooralsnog onduidelijke wijze aangevallen. Dat bleek toen online screenshots verschenen die suggereerden dat toegang was verkregen tot het platform, dat toen ‘in onderhoud’ was. De onbekende aanvaller claimt ook toegang te hebben gekregen tot het SIRIUS-platform.
NCTV hervat internetmonitoring
Terrorismecoördinator NCTV gaat binnenkort het internet weer monitoren. Daar mogen ook persoonsgegevens worden verwerkt, schrijft Justitieminister Dilan Yesilgöz aan de Kamer. De NCTV monitorde internet jarenlang zónder wettelijke grondslag totdat de AP medio 2021 ingreep. Volgens Yesilgöz was dit ook ‘juridisch verdedigbaar’. Eind 2023 werd haar voorstel aangenomen om de internetmonitoring van de NCTV te hervatten. ‘Met deze wet gaat de NCTV terug naar de kerntaak’, aldus Yesilgöz. Analyse is geschrapt als zelfstandige taak en het signaleren, analyseren en duiden van trends en fenomenen waarbij publiek toegankelijke (online) bronnen kunnen worden geraadpleegd, ‘vindt alleen nog plaats ten dienste van de coördinatietaak’. Daarbij mogen ook (bijzondere) persoonsgegevens worden verwerkt, zoals voor- en achternamen, adressen en levensbeschouwelijke overtuigingen. Als de Wet coördinatie terrorismebestrijding en nationale veiligheid in werking is – dat gebeurt ‘niet eerder dan nadat aan de voorwaarden die in wet en in de algemene maatregel van bestuur zijn gesteld kan worden voldaan’ – zal de NCTV ‘ten dienste van de coördinatietaak de internetmonitoring [..] hervatten’. Wanneer dat precies is, is nog niet bekend.
België: Voorwaardelijke straf voor “massa aan kinderporno” op gsm
Een man (42, uit Hasselt) heeft twee jaar voorwaardelijk gekregen voor bezit en verspreiding van kinderpornografisch materiaal. Gegevens van de verdachte kwamen naar boven in een groter onderzoek en werd ‘strafbemiddeling’ gestart. Pas toen agenten op een telefoon van de verdachte een ‘massa aan beelden’ vonden, werd de zaak opgeschaald. De verdachte deed mee in verschillende (groeps)chats en vroeg om beelden van meisjes van 13-14. Aanvankelijk werd gedacht dat hij in Spanje verbleef maar toen de politie ontdekte dat hij terug was op Belgisch grondgebied, kwam hij ook letterlijk in beeld.
In 2023 minder gevangenisstraffen voor cybercrime
De Nederlandse rechtbanken hebben in 2023 minder mensen voor cybercrime tot een celstraf veroordeeld dan het jaar ervoor, blijkt uit het Jaarbericht van het OM. In 2022 ging het om 42 personen, in 2023 om 28. Ook het aantal verdachten van cybercrime daalde in 2023, van 372 in 2022 naar 351. Maar de duur van de celstraffen steeg. In 2022 waren 33 van de 42 opgelegde celstraffen nog korter dan een jaar, in 2023 elf van de 28. Twaalf keer moest iemand één tot twee jaar de cel in, één persoon kreeg zelfs meer dan vijf jaar celstraf; in 2022 was geen enkele straf zo hoog. Het aantal gevallen van cybercrime, zoals computervredebreuk, ddos-aanvallen of ransomware, daalde in 2023 met 14%. De ruim twaalfduizend zaken die bij de politie bekend zijn, ligt nog wel ‘aanzienlijk hoger’ dan voor de coronapandemie. Voor het OM blijft de aanpak van cybercrime ‘een grote opgave‘. Onderzoeken worden steeds ingewikkelder, er is steeds meer expertise nodig en bovendien zijn veel zaken grensoverschrijdend.
Taakstraf en strenge verboden voor stalker
Geen onvoorwaardelijke gevangenisstraf maar de maximale taakstraf van 240 uur; een man (50, uit Zutphen) die het leven van zijn ex ‘tot een hel maakte’, krijgt verder een streng contact- en locatieverbod. De verdachte, tegen wie het OM een half jaar cel had geëist, ‘terroriseerde’ zijn ex acht maanden lang, met beledigende, bedreigende en intimiderende teksten via e-mail en chatberichtjes, door langs haar huis te rijden, haar te achtervolgen in de supermarkt, haar klem te rijden met zijn auto. Hij schond ook een eerder opgelegd contact- en locatieverbod. Waar de rechtbank eigenlijk een (deels) onvoorwaardelijke gevangenisstraf passend vond, wordt rekening gehouden met de persoonlijke omstandigheden van de verdachte. Die is net schuldenvrij, heeft een eigen bedrijf en is bovendien nog verwikkeld in een civiele procedure over de omgang met zijn dochtertje – de aanleiding voor de stalking. De verdachte moet verder twee mille smartengeld betalen, de camera vergoeden die zijn ex uit angst bij haar huis liet plaatsen en wegblijven uit de straat waar zij woont. Hij mag drie jaar geen contact met haar opnemen, tenzij hiervoor voorafgaand schriftelijke toestemming is verleend door gezinsvoogd of Veilig Thuis. Per overtreding moet hij twee weken de cel in.
Cops in cyberspace 