Meer dan miljoen Nederlanders kijken illegaal televisie

Nederland is koploper in Europa als het gaat om illegaal tv-kijken. Meer dan een miljoen Nederlanders kijken online en goedkoop – gemiddeld voor vijf euro per maand – naar televisie en streamingsdiensten. Grote criminele aanbieders worden wel aangepakt, maar thuisgebruiker niet, zeggen bedrijven die legaal tv aanbieden en waakhond Brein. ‘Het OM moet meer handhaven’. Geld blijkt vaak de reden: kijken via een Chinese provider, met een ‘huisadres’ in Zwitersland kost maar een paar tientjes, veel minder dan via een Nederlandse provider. Die handel begon na het stoppen van satelliettelevisie, toen er via allerlei kastjes abonnementen op tv-zenders werden aangeboden. Later werden ook streamingsdiensten aangeboden. Maar dat is niet zonder risico. ‘Je gaat een band aan met een criminele organisatie, hoe mooi en professioneel de website er ook uitziet waar je het abonnement afsluit en hoe legaal het ook overkomt’, zegt mediajournalist Jarco Kriek van Totaal TV. Hij vergelijkt het met een xtc-pilletje op een feest: het lijkt onschuldig maar als gebruiker steun je een miljardenindustrie. Er is bovendien nauwelijks handhaving, zo bleek ook toen in 2023 een illegale streamingdienst in Den Helder werd opgerold met ruim 1,5 miljoen abonnees. Brein haalde de afgelopen jaren meer dan vierhonderd aanbieders van onrechtmatige IPTV uit de lucht; vijftien civiele zaken belandden bij de rechter. Maar gebruikers zelf lijken de dans te ontspringen: hun persoonlijke data zitten alleen in de administratie van de crimineel ‘en daar gaat het OM over’. Brein vindt dan ook dat het OM actiever moet zijn, om te beginnen met voorlichting. ‘Zoals coke-gebruikers die een sms krijgen van de politie als hun dealer is opgepakt’. Het OM zegt in een reactie dat Brein zelf al veel kan doen, niet alleen via het strafrecht. ‘Wij verwachten van commerciële partijen, dus legale aanbieders en Brein, dat zij optreden richting de eindgebruiker en tussenhandel. Het civiele recht biedt daar veel mogelijkheden voor’. Met servers in landen als Marokko, Rusland of China is dat toch lastig, zegt Kriek. ‘Dus als je al die mensen met zo’n app of kastje thuis niet heel duidelijk maakt dat ze zich niet kunnen blijven verschuilen, blijft het een achterhoedegevecht’.