VS: Discussie over rol social-mediabedrijven na schietpartij Florida

Door sociale media weten we binnen een dag al heel veel over schoolschutter Nikolas Cruz (19) die op zijn oude school in Parkland, Florida 17 mensen doodschoot. Cruz was, behalve depressief, geobsedeerd door wapens en geweld, blijkt uit zijn accounts op Instagram en YouTube. Op veel foto’s staat hij afgebeeld met wapens en messen, op eentje schept hij op over de kikker die hij net daarvoor platgeslagen had. Een buurman filmde Cruz een paar maanden geleden toen deze ‘target practice’ deed in de tuin, met een ‘make America great again’ petje op. Op facebook zou Cruz extreemrechtse verhalen hebben gedeeld en in een oud YouTube filmpje zelfs zijn schietpartij hebben aangekondigd. Allemaal waar of niet, het roept in de VS (voor de zoveelste keer) de discussie op wat netwerkbedrijven als Facebook, YouTube en Instagram kunnen doen om zulke schietpartijen te voorkomen. Die bedrijven roepen om het hardste dat ze alles doen om zulke gebruikers te weren en dat ze alle accounts van Cruz ‘supersnel’ verwijderd hebben [hopelijk hebben ze wel een kopietje bewaard voor de rechtszaak – rené] maar feitelijk doen ze niet veel, zeggen experts tegen CBS News. Ze pleiten voor betere samenwerking tussen de bedrijven en de politie (snellere informatie-uitwisseling, zonder eindeloos durende rechtszaken over privacy), meer personeel dat content beoordeelt, uiteraard met behoud van het recht op vrije meningsuiting en privacy.

Ondertussen is duidelijk geworden dat de FBI vorig jaar al wist dat Cruz een gevaar was. Een blogger nam contact op met de dienst toen hij op YouTube een filmpje vond waarin Cruz riep dat hij ‘een professionele schoolschutter’ zou worden. Onderzoek leverde echter niets op, zegt de FBI nu – Cruz werd niet gevonden, ook al had hij de YouTube-account gewoon onder zijn eigen naam. Ook andere autoriteiten en opsporingsdiensten onderzoeken nu of ze in zaak-Cruz iets gemist hebben. De jongen was buitengewoon actief op sociale media, schreef daar onder meer over zijn depressies en zijn problemen op school nadat hij leerlingen had bedreigd. De FBI heeft inmiddels erkend dat het vreemde gedrag van Cruz ‘en zijn verontrustende berichten via sociale media’ niet goed onderzocht zijn.

Verder duiken er in heel Amerika weer meerdere ‘copycats’ op. Zo werden in Nutley, NJ alle scholen tot nader order gesloten nadat een van die ‘copycats’ op instagram had gedreigd met een nieuwe schietpartij. ‘Because of the nature of the world in which we live, there was no other decision to be made’, zei superintendent Julie Glazer van de Nutley Police over het besluit de scholen te sluiten. Ze werd getipt over het filmpje, vond de afzender en had al ‘een goed gesprek’ met hem. Ook in andere staten waren copycats actief. In Spartanburg, South Carolina werd een jongen (15) opgepakt die op Snapchat dreigde met ‘round 2 of Florida’. De jongen poseerde met masker en vuurwapen – naar eigen zeggen ‘voor de grap’. In Topsham, Maine onderzoekt de politie een online filmpje waarin twee jongens ‘dreigende taal’ uitten. In Pittsburgh sloten enkele scholen de deuren ‘en niet vanwege het weer’. In Miami, Florida ten slotte werd een 11-jarig meisje opgepakt die een dreigbriefje – heel ouderwets – onder de deur van de rector schoof. ‘I will bring a gun to school to kill all of you ugly ass kids and teachers bitch’. Ze was echter goed te zien op beveilingscamera’s. Amerikaanse burgers zijn extra alert, zo blijkt ten slotte uit het gebruik van de hashtag #SeeSomethingSaySomething. Veel mensen melden op die manier verdachte uitlatingen.

Halt pakt online jeugdcriminaliteit aan

Omdat steeds meer jeugdcriminaliteit zich online afspeelt, heeft Halt een programma ontwikkeld om jongeren bewust te maken van hun online gedrag. In het jaarverslag 2017 schrijft Halt-directeur Janet ten Hoope dat er verschillende proefprojecten zijn opgezet om jongeren die online de mist ingingen (vooral met ongewenste sexting en online seksuele pesterijen) te straffen en bewust te maken van ‘veilig en respectvol gedrag op het web’. In het programma Respect online zitten ook gesprekken met daders en ouders, maar ook het aanbieden van excuses aan het slachtoffer. Halt bood in 2017 ongeveer 17 duizend jongeren ‘een tweede kans’.

Noord-Ierland: Zelfverklaarde ‘paedophile hunters’ ontmaskerd

In Groot-Brittannië is steeds meer kritiek op de praktijken van zelfverklaarde pedo-jagers, groepen burgers die actief aan de slag gaan om vermeende pedofielen op te sporen – en lastig te vallen. Alleen al in Noord-Ierland zijn er tien van zulke groepen. Ruim honderd incidenten zijn bij de politie gemeld maar nog niemand is aangehouden, laat staan veroordeeld. De mensen achter deze groepen blijven natuurlijk liever anoniem maar zo af en toe mislukt dat. Zo sprak de BBC met Sharon Shanks, internetalias ‘Chelsea Lewis’, de vrouw achter Justice Reborn Northern Ireland. Shanks weigerde een interview maar liet in filmpjes wel uitgebreid weten hoe haar groep te werk gaat. Raar? Ach, zegt oud-politieman en kinderbeschermingsexpert Jim Gamble: niet als je weet dat deze groepen meer om hun eigen bekendheid geven dan om het lot van kinderen. Gamble zegt de groepen, die vooral met elkaar strijden wie de meeste pedo’s heeft opgepakt, ‘al zo vaak’ te hebben benaderd over hun feitelijk illegale werkwijze. Die blijkt uit een ander filmpje van de BBC, over een man die in een bepaalde wijk kwam te wonen. Hij werd ’s avonds bezocht door een stuk of tien mensen met bivakmutsen en knuppels. Geen woninginbrekers, maar pedojagers die hem kwamen ‘uitleggen’ hoe hij zich in de wijk moest gedragen – de buren schrokken zich rot. Het slachtoffer spreekt van ‘terrible outrageous behaviour’. Een andere groep is Silent Justice, waarvan ene George Keenan de leider is. Keenan cs. spraken augustus 2017 uitgebreid met een vermeende pedofiel die naar het stadje Antrim was verhuisd. Twee dagen later pleegde die man zelfmoord. Op facebook ruziede Keenan onlangs met andere pedojagers – daarmee extra bewijs leverend voor Gambles stelling.

Oeganda: Studenten crashen in Facebook-filmpje

Dan ben je geslaagd voor je examen en dan ga je met z’n allen vrolijk zingend in de auto op weg naar de diploma-uitreiking en dat film je natuurlijk voor op facebook – en dan verongeluk je. In Oeganda zijn vier studenten omgekomen toen ze crashten, enkele momenten nadat ze het filmpje op facebook zetten. De jongens waren 15 tot 17 jaar, drie van hen stierven ter plekke, de vierde in het ziekenhuis. De jongen die reed had de auto (van zijn moeder) stiekem meegenomen. Volgens het politie-onderzoek reden ze te hard.

VS: YouTube-fan dood na huisbezoek aan idolen

Bizar verhaal uit Texas – hoe een ‘online sprookje een thriller werd’. In Austin, Texas werd een man door de politie gedood die op bezoek was gegaan bij de ‘sterren’ van zijn favoriete YouTube-kanaal. Christopher Giles (23) was verslaafd aan de filmpjes van YouTube-sterren Gavin Free en Megan Turney. Hij verslond ze. Werd ‘verliefd’ op Turney. En kreeg een hekel aan (het succes en de levensstijl van) Free. Zo’n hekel dat hij, vanuit zijn woonplaats Albuquerque ruim 1100 km reed, met wapen op zak, om het paar op te zoeken. Giles schoot zich het huis binnen maar het stel wist te ontkomen. In een vuurgevecht met opgetrommelde agenten werd Giles doodgeschoten. Het rechtbankdossier bevat onder meer berichten van Giles’ telefoon. ‘Ik wil dat Gavin Free sterft. Alleen. Zonder kinderen’, schreef de verdachte. Free en Turney meldden het verhaal zelf, op twitter en YouTube natuurlijk. Ze prijzen de politie voor haar daadkrachtige optreden. ‘we are doing ok. I want to give a huge thanks to @Austin_Police for the amazing response time’.

Recherche over de vloer bij ‘anonieme’ kopers op darkweb

Enkele tientallen klanten van de vorig jaar opgerolde illegale marktplaats Hansa hebben de afgelopen dagen de politie aan de deur gehad. Bij deze actie, die december 2017 al wasaangekondigd, gaat het om mensen die dachten dat ze anoniem drugs kochten op Hansa. Maar wat ze (vooral mannen tussen 20 en 30 jaar) niet wisten, was dat de Nederlandse politie het beheer over Hansa had overgenomen. In totaal is op 41 adressen in heel Nederland zo’n ‘knock-and-talk’ bezoekje gebracht. 37 klanten waren thuis. ‘Hallo, wij zijn van de politie, mogen we even binnenkomen’. Volgens projectleider Nanina van Zanden van de politie zat de schrik er bij de meesten goed in. ‘Dat wij ze gevonden hebben, hadden ze niet verwacht’. Van Zanden vertelt dat de drugskopers ook uitgelegd is dat het gevaarlijk is, drugs kopen van anonieme dealers, en bovendien toch niet zo anoniem als gedacht. De meeste kopers worden vanwege de geringe (gebruikers)hoeveelheden drugs die ze kochten, niet vervolgd. Een man (25, uit Wilp) die 150 xtc-pillen bestelde, werd wel aangehouden.